تاریخچه عطر و ادکلن، ریشه در کلمه Perfume از کلمه Fume به معنی دود گرفته شده است، چرا که در دوران باستان انسان ها برای به وجود آوردن رایحه خوش از سوزاندن مواد معطر استفاده می کردند. عطر ماده‌ای است که برای خوشبو کردن بدن و یا محیط اطراف از آن استفاده می‌شود.
عطر ها در گذشته از مواد طبیعی و امروزه از ترکیب اسانسها، حلال‌ها، تثبیت کننده‌ها و ترکیبات معطر ساخته می‌شوند. به طور کلی مواد تشکیل دهنده عطرها، از طریق استخراج از منابع طبیعی (حیوانی یا گیاهی) و یا از مواد شیمیایی تهیه می‌گردند. با مراجعه به متون قدیمی و مطالعات و حفاری‌های باستان‌شناسان مشخص شده که عطر ها در بعضی از تمدن‌های اولیه انسانی وجود داشته‌اند و هنر عطر سازی در زمان باستان از مصر و بین النهرین آغاز شده است.
قدیمی ترین عطرها از سوزاندن چوب ها به وجود می آمدند. انسان های ناندرتال کسانی بودند که برای اولین بار در تاریخچه عطر و ادکلن بشر رایحه خوشی که از سوزاندن چوب های معطر به دست می آمد را کشف کردند. از دیرباز تا کنون انسان ها به دنبال کشف داروهای گیاهی بودند تا بتوانند بر بیماری ها غلبه کنند، در این میان مواد معطری نیز کشف می شدند که از آنها عطر و رایحه خوش بدست می آمد. بنابراین عطر و دارو دارای خواستگاه مشترکی هستند و در گذشته رشته عطرسازی و دارو سازی از یکدیگر جدا نبوده اند. در ادامه این مقاله فروشگاه عطر و ادکلن با ما همراه باشید.
مطالبی که قرار است در ادامه بخوانید:
ادکلن چیست؟
قبل از اینکه بدانیم ادکلن چیست، باید نگاهی به تاریخچه ادکلن بیندازیم. جالب است بدانید معنای لغوی کلمه ادکلن، آب کلن است. نام‌گذاری این واژه به این دلیل بود که برای اولین بار ادکلن در شهر کلن کشور آلمان تولید شد. یوهان ماریا فارینا در سال ۱۷۰۹ به ترکیب بی‌نظیر ادکلن دست یافت. به‌طورکلی به عطرهایی که در ترکیبشان ۲ تا ۵ درصد پرفیوم استفاده می‌شود، ادکلن میگویند. البته بهتر است بدانید که در ترکیب ادکلن معمولا ۷۰ تا ۹۰ درصد الکل به‌کار می‌رود. غلظت اسانسهای روغنی موجود در انواع ادکلن تنها ۲ تا ۷ درصد است. بالا بودن میزان الکل و همچنین کم بودن میزان اسانس معطر باعث می‌شود تا میزان ماندگاری ادکلن نسبت به سایر خوشبوکننده‌ها کمتر باشد.
عطر چیست؟
همان‌طور که قبلا هم به این موضوع اشاره کردیم، تاریخچه عطر سازی به زمان‌های بسیار دور برمی‌گردد. از همان زمان ترکیبات عطر از گیاهان و یا حتی حیوانات گرفته میشد. اما عطر چیست؟ عطر درواقع به مایعی گفته می‌شود که متشکل از اسانسهای روغنی، تركيبات معطر، ثابت‌کننده و نگه‌دارنده و همچنین درصد کمی الكل باشد. اسانسهای گیاهی بیشتر از طریق روش تقطیر به دست می‌آیند. البته بسیاری از مواد معطر از بدن حیوانات استخراج می‌شوند. جالب است بدانید که عطرسازی مدرن از اواخر قرن ۱۹ که تولید مصنوعی مواد معطری همچون وانیلین و کومارین به‌طور تجاری ممکن شد، شروع شده است.
با انواع رایحه عطر و تاریخچه عطر سازی آشنا شوید
در مورد تاریخچه عطر سازی گفتیم که این موضوع به زمان باستان برمی‌گردد. ابتدایی‌ترین عطرهای جهان را مصریان و رومیان باستان تولید کرده‌اند. نگاهی به روند رو به رشد تولید عطر در جهان نشان می‌داد که استفاده از غده‌های وال‌ها و عنصری در آهوهای کوهی در صنعت عطرسازی، این حیوانات را در معرض خطر انقراض قرار داد. اما میتوان گفت صنعت عطرسازی به‌طور مدرن از اواخر قرن 19 میلادی کار خود را آغاز کرد. قبل از اینکه با انواع رایحه عطر آشنا شوید، بهتر است نت‌های عطر را بشناسید. نت‌های مختلف عطر، به زمانی مربوط می‌شوند که شما رایحه‌های خاص عطر را پس از استفاده از آن، استشمام می‌کنید. به‌طورکلی این نت‌ها به نت ابتدایی، میانی و پایانی معروف هستند.
انواع رایحه عطر کدامند؟
انواع رایحه عطر را میتوان در دو دسته سنتی (یا همان کلاسیک) و مدرن دسته‌بندی کرد. هر کدام از آنها رایحه زیرگروه خود را دارند که عبارت‌اند از:
گروه عطرهای سنتی یا عطر کلاسیک: رایحه گل، رایحه شرقی، رایحه چوب و رایحه چرم.
گروه عطرهای مدرن: رایحه سبز، رایحه آبی، رایحه مرکبات، رایحه میوه‌ای و عطر با رایحه خوراکی.
تاریخچه عطر
از عطرها و تاریخچه عطر برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کنند رایحه‌درمانی یکی از روش‌های تب گیاهی میباشد. استفاده از بوها و روغنهای خاص برای رسیدن به یک میل فیزیکی یا حالت احساسی مطلوب یا کمک به درمان یک بیماری را رایحه‌درمانی و عطر درمانی میگویند که یکی از شاخه‌های پزشکی جایگزین آلترناتیو به‌حساب می‌آید. رایحه‌درمانی به‌صورت استنشاق یا همراه با ماساژ و به‌صورت موضعی، حمام یا کمپرس استفاده می‌شود،شاخه‌ای از طب گیاهی میباشد و در آن از روغن عصاره گیاهان برای تعادل ذهن و بدن و روح و روان استفاده می‌شود.
مبدا و تاریخ عطر و ادکلن در گذشته
هنر عطرسازی از مصر باستان شروع شد و درایران و روم باستان توسعه پیدا کرد.مصریان همه جا از مراسم مذهبی گرفته تا مقدمات تدفین و حتی لباس پوشیدن روزانه از عطر استفاده می کردند. ثروتمندان جامعه مصر، زن و مرد به طور یکسان ، خود را با عطرهایی مانند زنبق زینت میدادند تا جایگاه خود را به دیگر اقشار جامعه نشان دهند.
جالب است بدانید باستان شناسان تنگ های مرمری کوچکی که مخصوص نگهداری عطر بوده در حفریات سیلک کاشان کشف کرده اند. قدمت آنها به اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد بر میگردد.
ناگفته نماند اولین زن عطر ساز ثبت شده در دنیا زنی بنام تاپوتی میباشد. طبق لوحه‌های خط میخی در هزاره دوم قبل از میلاد، در بین النهرین می‌زیسته‌است. او گلها و روغنها را با دیگر مواد معطر، چندین بار متوالی تقطیر و صاف می‌کرده تا عطر مورد نظر را تولید کند.
باستان شناسان اخیراً نیز در قبرس کارخانه عطری که متعلق به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح میباشد پیدا کرده اند. به نظر می رسد کارخانه در زمینه تولید روایحی مانند گشنیز ، لورل ، میرت ، اسطوخودوس و رزماری تخصص داشته است. نهایتاً تاریخچه عطر در فرانسه از روند تولید سنتی به تجاری، از سال ۱۹۱۱ در پاریس آغاز و باری دیگر یک صنعت عظیم، شکوفا شد.
اهمیت پیدا کردن تدریجی ظروف مورد استفاده برای عطر
در همین دوران تنوع ظروف عطری به قدری زیاد بود که اهمیتش به اندازه خود عطرها و کاربردشان بود . اسفنج های خیس خورده شده در سرکه و در ظرف های فلزی زر اندود شده نگه داری می شده اند و عطرهای مایع در بطری های زیبای گلابی شکل و به سبک لویی چهاردهمی نگهداری می شده اند .
یا گشایش کارخانه باکارا در سال 1765 در فرانسه شیشه محبوبیت دو چندانی پیدا کرد . هم زمان با تحولات بزرگ در انواع هنرها و صنعت و علم ، عطرها هم باید شاهد تحولات ژرفی در قرن نوزدهم می شدند .
عطر سازی مدرن از اواخر قرن 19 میلادی با تجارت رایحه های ترکیبی مانند وانیل و کومارین اغاز شد که اجازه می داد از ترکیبشان رایحه هایی را داشته باشیم که قبلا به تنهایی قابل دست یابی نبودند، این رایحه های جدید از ترکیب مواد خوش بوی طبیعی ساخته می شدند و مشام رو دو چندان نوازش می کردند . تغییر سلیقه ها و توسعه و پیشرفت شیمی مدرن پایه و اساس عطرسازی به شیوه ای که ما امروزه می شناسیم شده است .
کاربرد عطر در زمان های قدیم
در طول قرون متمادی، تمدن های مختلف، روش های جالبی برای استفاده از عطرها و رایحه ها داشتند. با اینکه از عطر و بخور دادن بیشتر در مراسم ها و آیین ها استفاده می شد، اما از آن ها برای معطر کردن حمام و بدن نیز استفاده می شد. در برخی از تمدن ها، که مهم ترینشان مصر باستان بود، از عطرها حتی در مراسم خاکسپاری نیز استفاده می شد. همچنین از عطرها به منظور پاکسازی استفاده می کردند. چین باستان و اروپائیان قرون وسطایی معتقد بودند که عطر هوا را تصفیه می کند و از سرایت بیماری ها جلوگیری می کند.
پزشکان باستان برای معالجه عفونت و حتی بیماری های روانی از عطرهای دارویی استفاده می کردند. از سایر کاربردهای اولیه عطر می توان به اثرات ضد پیری و کمک به بهبود زیبایی اشاره کرد. در قدیم حتی دستکش های معطر وجود داشت و به صابون ها عطر اضافه می شد تا به تمیزی و تقویت بدن کمک کند. در ادامه نگاهی به تاریخچه عطر در تمدن های مختلف می اندازیم.
تاریخ عطر در اسلام
با ظهور مسیحیت در اطراف خاورمیانه، زندگی روزمره و همچنین مراسم مذهبی را تحت تاثیر قرار داد و استفاده از عطر را به پایان رساند. در عین حال، مسلمانان آن را حفظ کردند، و بعدها با افزایش اسلام، مسلمانان تولید خود را بهبود بخشیدند و همچنان به استفاده از عطر در زندگی روزمره ادامه دادند.
از میان مواد عطری، آنها از نرولی، مشک، گل رز و عنبر استفاده می کردند. فرهنگ های اسلامی مانند ایرانی ها دسترسی گسترده تر به مجموعه وسیعی از ادویه ها، رزین ها، جنگل های گرانبها، گیاهان و عطرهای حیوانی داشتند.
علاوه بر تجارت، بسیاری از گلها و گیاهان مورد استفاده در عطرها توسط مسلمانان کشت شدند، امروزه گل رز و یاسمن که بومی منطقه بوده و بسیاری از گیاهان دیگر مانند نارنج تلخ و دیگر درختان مرکبات که همه آنها از چین و جنوب شرقی آسیا هستند می تواند با موفقیت در خاورمیانه کشت شوند، این گیاهان عناصر کلیدی در ساخت عطر هستند. در فرهنگ اسلامی، استفاده از عطر تا قرن ششم ثبت شده است و استفاده از آن به عنوان یک وظیفه مذهبی محسوب می شود.
اولین مخترع عطر جهان :
اولین سازنده و مخترع عطری زنی شیمی دان به نام تاپوتی بوده است . مطالبی درباره او در لوح سفالی یافت شده در منطقه بین النهرین ثبت شده است . تاریخ شناسان قدمت آن را متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد گمان می زنند .در آن زمان رزین های طبیعی ، صنوبر ، گل مینا و منابع چوبی دیگر مهم ترین مواد مورد استفاده در منطقه بین النهرین برای ساخت عطر بوده است .
با وجود اینکه در حال حاضر مورخان این زن را به عنوان اولین مخترع عطر جهان می شناسند اما هنوز با قطعیت نمی توان مشخص کرد که دقیقا چه کسی اولین عطر را در جهان ساخته است. از آنجایی که گیاهان معطر صدهزار سال وجود داشته اند ، هر شخصی می توانسته حتی با سوزاندن این گیاهان نیز بوی نسبتا مطبوعی را به وجود آورده باشد . هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که دقیقا چه کسی این لقب را در تاریخ به خود نسبت داده است .
زادگاه عطر در مصر
صنعت عطر از مصری ها به یونانیان و رومیان رسید. محبوبترین گلها در نزد کرتیان گلهای سوسن و رز بود. آنان در تولید روغنهای گیاهی مانند روغن زیتون و روغن بادام تبحر داشتند، همچنین توانستند تولید روغن رازیانه و ریشه زنبق زرد را نیز به این صنعت اضافه کنند.
یونانیان اولین کسانی بودند که توانستند عطر مایع را به صورت مایع بسازند. البته این عطرهای مایع با آنچه امروز به عنوان عطر میشناسیم بسیار تفاوت داشت. این عطرها، پودرهای خوشبویی بودند که با روغن ترکیب می شدند و در آن از الکل استفاده نمیشد. یونانی ها بسیار به عطر علاقمند شده بودند و هزینه های بسیار زیادی را صرف واردات عطر می کردند.
با توجه به اینکه یونانی ها در مصرف عطر زیاده روی میکردند، سولون، پادشاه قرن ششم در این کشور استفاده از عطر را از لحاظ قانونی ممنوع کرد تا در هزینه های وارداتی صرفه جویی شود. اما این ممنوعیت دوام چندانی نداشت.
همچنین تئوفراستوس دانشمندی است که در شهر آتن می زیست و درباره رایحه های مختلف، روغنها و منشأ گیاهی این رایحه ها و حتی درباره نوع درک ما از بوها نیز تحقیق و تفحس کرده و به ارتباط بین قوه چشایی و درک ما پی برده بود.
تاریخچه عطر در روم باستان
اگرچه هنر عطرسازی با آنچه که امروزه میشناسیم فرهنگ‌ها فاصله داشته است، اما رومیان باستان هم در زمان خود تحت تاثیر این هنر بودند. در روم باستان، استفاده از عطر یکی از عوامل مهم زیبایی به حساب می‌آمد و بوی خوش زنان نشانه‌ای از سلامتی آنها بود. به این دلیل که مواد موجود در لوازم آرایش زنان بوی بدی داشتند، آنها سعی میکردند تا با استفاده زیاد از عطر این بوی ناخوشایند را از بین ببرند.
استفاده از عطر در روم باستان بسیار رایج بود. این عطرها به شکل جامد، مایع و استیکی بودند و اغلب با استفاده از گلها، گیاهان و روغنها و به روش عصاره‌گیری ساخته می‌شدند. فناوری تقطیر و بسیاری از مواد وارداتی برای ساخت عطر از کشورهای شرقی می‌آمدند. استفاده از دئودرانت‌ها هم رایج بود که ترکیبی از زاج سفید، گل زنبق و گلبرگ‌های گل سرخ بودند.
رومیان باستان به جای عطرها، استفاده از روغنهای معطر را ترجیح میدادند که از گلبرگ گلها، ادویه‌ها و سایر مواد طبیعی ساخته می‌شدند و اصل آنها متعلق به شرق و کشور شهرهای یونان باستان بود. مصارف این روغنهای معطر با آنچه که ما امروز میشناسیم، کاملا تفاوت داشتند.
تاریخچه عطر در ایران
تولید و کار با عطر، یک حرفه قدیمی و بهتر بگوییم باستانی است که نیاز به طبع لطیف هنری، مهارت و دانش خاصی دارد. مصری ها، یونانی ها و رومی ها همگی با روش های تولید عطر آشنا بودند اما در هر حال تقطیر سیستماتیک عطرها در قرون وسطی به وسیله دانشمندان ایرانی صورت گرفت.
تاریخچه عطر در ایران مربوط به اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد است که اولین عطر ایرانی در محوطه باستانی سیلک، تُنگ‌هایی کوچک از جنس مرمر کشف شدند که مخصوص نگهداری عطر بودند. ابن سینا پزشک و دانشمند بزرگ ایرانی مبتکر روش تقطیر بود، وی روش عصاره گیری از گل ها با استفاده از تقطیر را که امروزه به طور معمول در جهان مورد استفاده است را برای اولین بار مورد استفاده قرار داد. اولین تجربه عطرسازی ابن سینا استفاده از گل رز بوده است.
روش های تقطیر در کشورهای شرقی به طور قابل توجهی صنعت عطرسازی و الخصوص علم شیمی در جهان غرب را تحت تأثیر قرار داده است. زکریای رازی دانشمند بزرگ ایرانی نیز با کشف الکل، نقش بسیار مهمی در توسعه صنعت عطر بر عهده داشته است.
در حدود ۲۵۰۰ سال پیش ایرانیان باستان از عطر و مواد خوشبو کننده به صورت زینتی و تجملاتی استفاده می کردند. ایرانی ها روزانه بدنشان را با مواد معطر را شستشو می دادند و همچنین در نوشیدنی های خود از عناصر خوشبو استفاده می کردند. کشورمان ایران از دوران باستان یکی از مهم ترین مراکز تولید روغن ها و عصاره های معطر گیاهی بوده است. عطرسازان ایرانی با خیساندن گلها و گیاهان معطر در روغنهای اشباع شده و ترکیب آنها با یکدیگر، عطریات مختلفی درست می کردند که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گرفت.
در زمان هخامنشیان پادشاهان هخامنشی، ملکه‌هایشان و سایر درباریان از عطرها و روغن های معطر برای خوشبو و براق کردن موی سر استفاده میکردند. مورخین از عطر فوق‌العاده گرانبهایی به نام لبی زوس (Labyzos) یاد می‌کند که برای آرایش موهای خشایارشاه مورد استفاده قرار می گرفته است.
همچنین در روایت سرگذشت استر (Esther) یکی از همسران خشایارشاه آمده است که او به مدت ۶ ماه با روغن مرمکی و ۶ ماه با مواد خوشبوکننده دیگر روغن مالی می شد تا برای مسابقه انتخابی ملکه آماده شود. در یکی از نقوش باستانی کشف شده از تخت جمشید، تصویری از پادشاه هخامنشی وجود دارد که در پشت سر وی دو خدمتکار ایستاده‌اند و یکی از آنها حوله و عطردان و دیگری عوددان و عودسوز در دست دارد.
در فهرستی که به دست اسکندرمقدونی، از بخشی از اموال داریوش سوم تهیه شده به 14 عطرساز اشاره شده و به طور کلی 40 نفر عطرساز همواره همراه شاه بودند تا شاه همیشه به عطریات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشد. ابویوسف کندی شیمی دان عرب درقرن نهم میلادی کتابی درباره عطرها به نام شیمی عطر و تقطیر نوشته است. بیش از یک صد دستورالعمل تهیه انواع روغن های معطر و همچنین بیش از صد روش و دستور برای عطر سازی و ساخت تجهیزات عطرسازی در این کتاب وجود دارد.
قدمت استفاده از عطر در ایران
قدمت استفاده از مواد معطر در کشور ایران به حدود ۲۵۰۰ سال پیش باز می گردد. ایرانیان باستان اولین مردمانی بودند که از عطر و اسانسهای خوشبو به صورت تجملاتی و زینتی استفاده میکردند. در حدود صد سال قبل از میلاد مسیح ایرانیان جزء اولین تمدنهایی بودند که به تجملات اهمیت می دادند. آنها روزانه با مواد معطر و محلول هایی که امروزه آنها را به نام لوسیون میشناسیم،خود را شستشو میدادند و همچنین در نوشیدنیهای خود از اسانسهای معطر استفاده می کردند.
باوجود اینکه هیچ مدرکی مبتنی بر تولید عطر در زمان امپراتوری پادشاهان ایرانی به دست نیامده اما چیزی که مسلم است این است که ایرانیان مبالغ هنگفتی برای خرید اسانسها از همسایگان خود پرداخت می کردند. اما تمدن های روم بودند که عطرسازی را به یک هنر واقعی تبدیل کردند هنری که امروزه به یکی از صنعتهای بزرگ و پردرآمد دنیا تبدیل شده است.
لازم به ذکر است که قرنها پیش از این نیز مصریان از موادی برای خوشبو کردن محیط در مراسم و آیین های مذهبی استفاده می کردند. در آن دوره، این مواد خوشبو تنها به آیینها و مراسم مذهبی اختصاص داشت. در آن دوران مواد خوشبو بیشتر به صورت عود سوزانده میشد. اما به تدریج مصریان دریافتند که از برخی از این مواد میتوان برای ساخت پماد جهت تسکین و درمان زخمهای پوستی نیز استفاده کرد.
سخن پایانی
امروزه راه‌های زیادی برای خرید عطر و ادکلن وجود داره. می‌شه از طریق روش‌های مختلف به اصل بودن یه عطر پی برد و فهمید که عطر اصل می‌خریم یا نه! اما با توجه به زیاد شدن عطر و ادکلن تقلبی در بازار و نزدیک شدن ظاهر عطرهای های‌کپی و تقلبی به عطر اصل، بهترین روش خرید ادکلن اصل، خرید از جایی هستش که بهش اعتماد دارید.
ایران پرفیومز این افتخار را دارد که بهترین عطر زنانه و عطر مردانه را با کیفیتی عالی در اختیار شما عزیزان قرار دهد. شما میی توانید با خیالی آسوده بهترین عطر و ادکلن ها را از ایران پرفیومز خریداری نمایید.
